Kitap Cildi Nasıl Yapılır?

Kitaplar hayatın büyük kısmında rol oynar. Kitapları her türlü tahribattan korumak amacıyla dış kısmına cilt adı verilen kapaklar yapılır. Cilt genel olarak yaprakları birbirine tutturmak amacıyla dikilmesi veya yapıştırılması yoluyla kitap, dergi, defter gibi ürünlerin deri, bez, tel vb. bir ürünle kaplanmasıdır. Özellikle kalın kitaplar için koruyucu kabuk görevini üstlenen ciltlerin birçok üretim tekniği vardır. Ayrıca ciltli kitapların daha uzun ömürlü olması da büyük avantaj sağlar.

Ciltli ve Ciltsiz Kitaplar Arasındaki Fark

Ciltsiz kitaplara örnek olarak karton kapaklı günlük hayatta sıkça görülen romanlar verilebilir. Ciltli kitaplar ise ansiklopedi veya özel üretim romanlar gibi sert kapaklı kitaplar örnek gösterilebilir. Ciltleme temelde kitabın ömrünü etkileyen etkenlerden biridir. Ciltli kitaplarda işçilikten kaynaklanan maliyet artışı da söz konusudur. Yani karton kapaklı kitaplara göre fiyat farklılığı gösterir. Genelde eski basım kitaplarda bozulmayı önlemek veya koleksiyoncuların rafında yerini almak için üretilen ciltli kitaplar birçok farklı teknik yardımıyla ciltlenir.

Ciltleme Çeşitleri

Amerikan cilt, sıvama cilt, tel dikiş, iplik dikiş, spiral cilt, helezon cilt en bilinen ciltleme tekniklerine örnek olarak verilebilir. Günümüzde çoğunlukla makinelerle yapılan bu işlemi el becerisine dayalı yapan zanaatkarlar da bulunmaktadır.

Ciltleme teknikleri arasında en yaygın olan ise Amerikan cilt tekniğidir. Bu teknikte kesilen formalara sırt kısmından tutkal uygulanır. Tutkallanan yüzeyi tel veya bez yardımıyla kaplayarak daha da sağlam hale getirmek mümkündür. Tutkal uygulanan yüzeye kapak takılır ve pres uygulanır. Günümüzde yüksek tirajlı ürünlerde bu yöntem tercih edilir.

Kitap Ciltleme Süreci

İlk olarak istiflenen birkaç adet kitabın giyotin makasta kesilmesi ile başlar. Giyotin makas kağıdın fazlalıklarını kesip atar. Kesilen yapraklar sayfa numaralarına göre katlama makinesine yüklenir. Bu makinede kitapta perforaj delikleri açılır. Her bir sayfa mekanik silindirlerin arasından geçirilerek katlanır.

Bu aşamada birbirine bağlı olan kitap yaprakları forma olarak adlandırılır. Bir başka makine kapaklarıyla beraber bu formaları sıralar. Daha sonraki makineye aktarılan bu kitaplar dayanımı yüksek zımba telleriyle tellenir. Zımbaların ana maddesi çelik tellerdir. Çelik kullanımı kitabın sağlamlığı için gereklidir. Bu anlatılan teknik tel dikiş yöntemine dayanır.